Kurhany Uljapskie

Kurhany Uljapskie – cmentarzysko kurhanowe, położone w środkowym biegu rzeki Kubań, w obrębie i w okolicach osiedla Uljap przy ujściu rzeki Ul do rzeki Łaby, w rejonie majkopskim Republiki Adygei. Nekropola datowana jest na VI-IV wiek p.n.e. i zawiera pochówki arystokracji scytyjskiej lub meockiej, chociaż najstarsze odnalezione pochówki są datowane na III tysiąclecie p.n.e. i wiązane są z Kimmerami.

Na kompleks cmentarny składają się:

• grupa ulska – kurhan nr 1 na zachodnim skraju osiedla Uljap oraz zespół 10 kurhanów na terenie zagród mieszkańców Uljapa, badane przez rosyjskiego archeologa Wesołowskiego pod koniec XIX wieku,
• około 30 kurhanów w grupie uljapskiej, badane przez archeologów z ekspedycji Leskowa w początkach lat osiemdziesiątych XX wieku.

Dla całego kompleksu przyjęło się jednak używać określenia „Uljapskie”. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku wysokość kurhanów wynosiła do 15 m.

W największym kurhanie nr 1, kryjącym prawdopodobnie pochówek królewski, podczas wykopalisk natrafiono na szkielety 360 koni dookoła komory centralnej. Grób był bogato wyposażony w wyroby złotnicze w stylu zoomorficznym, z czego najbardziej znane są tzw. uljapski złoty jeleń oraz srebrny dzik.

W kurhanie nr 4 znaleziono wspaniałe rytony – srebrno-złoty z protomą pegaza oraz złoty z głową pantery.

Bibliografia

• Publikacje:
  • Encyklopedia sztuki starożytnej, praca zbiorowa, WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 590-591, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF).
• Strony WWW:
  • O kurhanach Uljapskich z oficjalnej strony rządowej Republiki Adygei (ros.) [strona archiwalna].
  • Zabytki Kubania (ros.) [strona archiwalna].

Linki zewnętrzne

• Ryton z protomą pegaza z kurhanu nr 4. kultura-portal.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-29)]. (ros.).